Šta su humani papiloma virusi (HPV)?
HPV predstavlja više od 150 tipova virusa koji mogu da uzrokuju infekcije, ili oboljenja kože i sluznica u vidu genitalnih kondiloma, promjena na grliću materice, usnoj duplji, ždrijelu …
Na tim mjestima mogu da dovedu i do pojave carcinoma.
Naučno je dokazano da u 99.7% slučajeva karcinoma grlića materice izolovan je onkogeni tip HPV-a.
To znači da je HPV infekcija glavni uzročnik raka grlića materice.
Koliko je česta HPV infekcija?
Ovo je veoma česta infekcija i čovjek je jedini njen rezervoar. Prema podacima mnogih epidemioloških istraživanja, svi seksualno aktivni muškarci i žene će u toku života biti zaraženi nekim od tipova HPV-a.
To je najćešca polno prenosiva bolest.
Većina polnih HPV infekcija uopšte nije štetna i prolazi sama od sebe. Ali neke vrste HPV-a mogu dovesti do polnih bradavica ili određenih vrsta raka.
- Dva tipa HPV-a (tip 6 i 11) uzrokuju polne bradavice, ali se smatraju niskorizičnim HPV-om jer ne dovode do raka ili drugih ozbiljnih zdravstvenih problema.
- Polne bradavice se obično javljaju kao male izrasline, ili grupa njih u genitalnoj oblasti. Mogu da budu male ili velike, podignute ili ravne, te u obliku karfiola. Vaš ljekar će ih lako prepoznati I savjetovati uklanjanje za koje postoji nekoliko sigurnih metoda.
- Ustanovljeno je da desetak tipova HPV-a može dovesti do raka, posebno dva (tipovi 16 i 18). Oni se nazivaju HPV visokog rizika.
Kako se prenosi HPV?
Ovo je polno prenosiva infekcija, što znači da se prenosi polnim putem – seksualnim odnosom ali i direktnim kontakom sa zaraženim dijelovima kože i sluzokože gedintalnih dijelova tijela, te usne duplje i ždrijela.
Drugim riječima, HPV infekciju možete dobiti nezaštićenim vaginalnim, analnim ili oralnim seksom sa osobom koja je nosilac infekcije.
Nažalost, infekciju možete dobiti i nakon samo jednog seksualnog odnosa sa osobom koja je nosilac virusa, a simptomo se mogu razviti i nekoliko godina kasnije.
Svaka seksualno aktivna žena izložena je opasnosti od onkogene HPV infekcije od 50% do 80%, a perzistentna infekcija HPV je uzrok za razvoj karcinoma grlića materice.
Kod muškaraca, istina u mnogo manjem broju slučajeva HPV infekcija može biti uzrok carcinoma penisa.
Koliko je ozbiljna HPV infekcija?
Većina ljudi u toku života uz pomoć prirodnog imuniteta izbori se sa HPV infekcijom, ali postoje osobe čiji imuni sistem nije u mogućnosti da eliminiše infekciju i tada dolazi do pojave oboljenja.
Mnogi zaraženi imaju prolaznu infekciju koja se savlada u periodu od 6 do 12 mjeseci. Vrhunac infekcija se javlja kod žena mlađih od 25 godina, ali incidencija infekcije se nastavlja i tokom zrele dobi žene iznad 35 godine. Ukoliko je riječ o hroničnoj, dugotrajnoj izloženosti virusu žene iznad 35 godina su u povećanoj opasnosti od razvoja karcinoma grlića materice.
Da li se infekcija HPV može lječiti?
Postoje dostupne medicinske procedure kojima se tretiraju genitalni kondilomi, promjene na grliću materice i karcinom grlića materice. U većini slučajeva (70 do 90%) tijelo se odupire infekciji virusa prirodnim putem zahvaljujući vlastitom imunitetu, ali u 5 do 10 % slučajeva prirodni imunitet nije u mogućnosti da se izbori sa infekcijom i time se povećava rizik za bolest.
Šta je primarna prevencija HPV?
Metode primarne prevencije su edukacija i HPV vakcinacija. Najefikasnije mjere u sprečavanju HPV infekcije su pravilna i jasna informacija, seksualno odgovorno ponašenje i redovni, preventivni ginekološki pregledi. U savremenim zemljama svijeta problem HPV infekcije kao najčešće polno prenosive bolesti sistemski se rješava kroz seksualno obrazovanje u školama, te organizovanom vakcinacijom. Primarna prevencija oboljenja izazvanim HPV-om se provodi vakcinacijom, čime se postiče imunitet organizma kako bi se sprečio nastanak infekcije koja može dovesti do pojave karcinoma grlića materice.
Vakcina se može davati djevojčicama i dječacima od navršenih 9 godina do punih 13 godina života u dvije doze u periodu od šest mjeseci .Najveća efikasnost HPV vakcine je dokazana u periodu prije početka seksualnih odnosa, jer postoji vjerovatnoća da će doći do prenosa HPV-a već kod prvog seksualnog odnosa ili prilikom kontakta za inficiranim djelom kože ili sluzokože. Vakcinacijom se stvara bolji imunitet u djetinjstvu koji ce se suprostaviti infekciji nastaloj kasnije tokom zivota.
Da li je HPV vakcina bezbjedna i efikasna?
Sve vakcine koje su u upotrebi predhodno prolaze detaljno ispitivanje bezbjednosti. U studijama koje su započete primjenom vakcine u SAD i Evropi od 2006. nije zabilježen niti jedan slučaj ozbiljnih neželjenih reakcija povezanih sa primjenom vakcine. Studije koje su pratile efikasnost vakcine u odnosu na period početka primjene pokazale su smanjivanje oboljenja izazvanih HPV u odnosu na period prije uvođenja vakcinacije. Vakcina je veoma efikasna protiv tipova HPV koji prouzrokuju rak grlića u čak 70% slučajeva jer sprečava nastanak bolesti, a u 90 % slučajeva efikasna je u zaštiti od dobijanja polnih bradavica.
